Ile wynosi termin przedawnienia w przypadku roszczeń z umowy rachunku bankowego i kiedy zaczyna on biec?
Zgodnie z regulacją art. 731 zdanie pierwsze k.c. roszczenia, które wynikają ze stosunku rachunku bankowego ulegają przedawnieniu z upływem lat dwóch. Brak w kodeksie cywilnym regulacji dotyczącej kwestii związanych z początkiem biegu terminu przedawnienia.
Do jakich roszczeń ma zastosowanie dwuletni termin przedawnienia określony w art. 731 k.c.?
Co do zasady szczególny, dwuletni termin przedawnienia z art. 731 k.c. ma zastosowanie do wszelkich roszczeń. Wyjątkiem są roszczenia o zwrot wkładów oszczędnościowych, o których mowa w zdaniu drugim komentowanego przepisu. Owe wkłady oszczędnościowe muszą wynikać z umowy rachunku bankowego. Nie jest istotne jaki jest rodzaj rachunku oraz kto jest jego posiadaczem. W związku z powyższym roszczenia o zwrot wkładów oszczędnościowych przedawniają się z upływem dziesięcioletniego terminu przedawnienia, który biegnie od daty wymagalności, czyli od daty rozwiązania lub wygaśnięcia umowy.
Termin, o którym mowa ma również zastosowanie do roszczeń związanych z działalnością gospodarczą. Dotyczy on zatem obu stron umowy rachunku bankowego: banku, jak i posiadacza rachunku.
Problematyka początku terminu biegu przedawnienia roszczeń.
Kwestia początku terminu biegu przedawnienia roszczeń, o których mowa w art. 731 k.c. jest problematyczna. Szczególne wątpliwości budzi stosowanie do tych roszczeń art. 120 zdanie drugie k.c. (jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie.). Należałoby podzielić pogląd, że wspomniana reguła nie ma zastosowania do roszczeń o zwrot środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku bankowym, ponieważ doprowadziłoby to do rezultatów niezgodnych z „naturą” umowy rachunku bankowego. W przypadku umowy rachunku bankowego posiadacz może żądać zwrotu środków w każdym czasie. Wynika to z przepisów art. 725 oraz 726 k.c. W związku z tym, to on ma prawo decydować, jak długo owe środki pozostaną w banku. Oprócz tego, jeśli na rachunku dokonuje się różnych operacji (m.in wpłat i wypłat lub też bankowych rozliczeń pieniężnych), to trudno jest mówić o tym kiedy jest wymagalne roszczenie posiadacza rachunku, a co za tym idzie o początku biegu przedawnienia roszczeń o zwrot kwot, które znajdują się na rachunku bankowym.
Raczej należy odrzucić stanowisko mówiące, że przedawnienie roszczeń o zwrot środków zgromadzonych na rachunku bankowym w przypadku, gdy umowę zawarto na czas nieoznaczony, mogłoby rozpocząć swój bieg najwcześniej od daty zaprzestania wykonywania jakichkolwiek operacji na rachunku. Przede wszystkim, okresowe dopisywanie odsetek do rachunku oraz wysyłanie rachunku posiadaczowi jest uznaniem długu przez wierzyciela. Zatem przesądza to o przerwaniu biegu terminu przedawnienia z dniem dokonania ostatniej operacji. Odnosi się to również do środków zgromadzonych na rachunku lokaty terminowej, która co do zasady podlega odnowieniu na następny okres z chwilą wymagalności. Ponadto, analizując przepis art. 60 ustawy – Prawo bankowe, można dojść do wniosku, że przez czas, w którym umowa obowiązuje – przedawnienie nie biegnie.
W przypadku błędnego zapisu na rachunku (uznania rachunku niewłaściwą kwotą, brak wpisu na rachunek), braku dopisania odsetek w ustalonym w umowie terminie, wadliwego wykonania dyspozycji posiadacza itp., datą wymagalności roszczenia, czyli początkową datą biegu terminu przedawnienia, powinna być data zajścia określonego zdarzenia. Właśnie od tej daty należałoby liczyć termin przedawnienia. Teza ta znajduje aprobatę w orzecznictwie, a więc przyjmuje się, że roszczenia wynikające z dokonania wpisu na rachunku bankowym stają się wymagalne w dniu, w którym dokonano wpisu.
Jeśli umowa rachunku bankowego wygaśnie lub zostanie rozwiązana, to termin przedawnienia rozpoczyna swój bieg najpóźniej z chwilą wygaśnięcia umowy.