Jaki jest termin przedawnienia roszczeń z umowy kontraktacji i od kiedy się zaczyna ?
W myśl art. 624 § 1 wzajemne roszczenia producenta i kontraktującego przedawniają się z upływem lat dwóch od dnia spełnienia świadczenia przez producenta, a jeżeli świadczenie producenta nie zostało spełnione – od dnia, w którym powinno było być spełnione, czyli od daty wymagalności długu. Natomiast zgodnie z § 2 wspomnianego przepisu jeżeli świadczenie producenta było spełniane częściami, przedawnienie biegnie od dnia, w którym zostało spełnione ostatnie świadczenie częściowe. Ustawodawca zdecydował się, więc na odmienną regulację przedawnienia wspomnianych roszczeń w porównaniu z ogólnymi przepisami
Kogo dotyczy dwuletni termin przedawnienia określony w art. 624 § 1 k.c.
Istotny jest fakt, iż ten dwuletni termin dotyczy tylko i wyłącznie wzajemnych roszczeń dwóch stron umowy kontraktacji: producenta oraz kontraktującego. Ponadto owe roszczenia muszą mieć źródło w tej umowie lub też w umowie o spełnienie dodatkowych świadczeń przez kontraktującego, albowiem art. 621 k.c., który do przedmiotu kontraktacji nakazuje stosować odpowiednio przepisy o rękojmi przy sprzedaży, odnosi się do roszczeń plantatora przeciwko kontraktującemu w związku z dostarczonymi przez tego drugiego sadzonkami, nasionami itp. Według judykatury do wzajemnych roszczeń z tego tytułu znajduje zastosowanie przepis art. 624 k.c., który przewiduje dwuletni termin przedawnienia. Wątpliwości budzi natomiast stanowisko judykatury o wyłączeniu stosowania art. 568 k.c. (dotyczącego terminu dochodzenia roszczeń z tytułu wad fizycznych) oraz art. 576 k.c. (dotyczącego terminu dochodzenia roszczeń z tytułu wad prawnych).
Jakie roszczenia są wyłączone z regulacji art. 624 § 1 k.c. ?
Komentowanego, dwuletniego terminu nie stosuje się do innych roszczeń powiązanych ze stosunkiem kontraktacji. Chodzi tu m.in o:
- roszczenia związane z dodatkowymi świadczeniami z art. 615 k.c. (zapewnienie producentowi możności nabycia określonych środków produkcji i uzyskania pomocy finansowej, pomoc agrotechniczna i zootechniczna, premie pieniężne, premie rzeczowe). Warunkiem jest, aby umowy te zawarto z osobami trzecimi,
- roszczenia, jakie przysługują producentowi, czy też kontraktującemu wobec osób trzecich.
Co w przypadku, gdy do świadczeń dodatkowych zobowiązany jest kontraktujący?
Jeśli do wspomnianych dodatkowych świadczeń z art. 615 k.c., zobowiązany jest kontraktujący, to do przedawnienia takich roszczeń znajduje zastosowanie przepis art. 624 k.c. Ponadto w orzecznictwie dominuje pogląd, iż skoro roszczenia producenta do kontraktującego, które wynikają z umowy kontraktacji przedawniają się z upływem dwóch lat, to również roszczenie producenta do kontraktującego o naprawienie szkody wyrządzonej przez otrzymanie w ramach umowy kontraktacji drzew złej jakości przedawniają się z upływem dwuletniego terminu.
Przedawnienie roszczeń wynikających z wielu cykli produkcyjnych
Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 12 września 1980 r., I CR 328/80, dwuletnie przedawnienie wzajemnych roszczeń stron stosunku umowy kontraktacji biegnie w wypadku umowy, zwanej wieloletnią, która obejmuje więcej niż jeden cykl produkcyjny, odrębnie co do roszczeń wynikających z poszczególnych cykli. Zatem roszczenia, które wynikają z poszczególnych cykli produkcyjnych ulegają przedawnieniu w różnym czasie. Jednak w przypadku, gdy w ramach każdego cyklu świadczenia są spełniane częściami, to zastosowanie znajdzie art. 624 § 2 k.c. Przedawnienie biegnie wtedy od daty spełnienia ostatniego świadczenia w ramach jednego cyklu. Takie stanowisko przedstawił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 marca 1973 r., II CR 56/73.